Ο ΕΡΩΤΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Τι σημαίνει ερωτική αφοσίωση σε μια συντροφική σχέση και ποια είναι η διαφορά μεταξύ καταναλωτών του έρωτα και αυθεντικά ερωτικών ανθρώπων ;
Ο παιδοψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής Δημήτρης Καραγιάννης δίνει μία αναλυτική περιγραφή των σχετικών τυπολογίων στο παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο του “Η αδικία που πληγώνει” και εξηγεί γιατί είναι σημαντικό να πορευόμαστε στη ζωή μας αισθαντικά.

Ο έρωτας είναι ένα άθλημα που απαιτεί την διαρκή άσκηση. Διαφορετικά η πορεία θα είναι φθίνουσα και επώδυνη. Όποιος έχει την ικανότητα να υπερασπίζεται την επιλογή του έρωτα του και δεν την χάνει στις πρώτες δυσκολίες, είναι αυτός που δικαιούται να πει ότι όντως υπήρξε ερωτευμένος.

Η διάκριση μεταξύ των ερωτικών ανθρώπων και των καταναλωτών του έρωτα είναι σημαντική. Ο καταναλωτής του έρωτα δεν αντέχει την μακρόχρονη συμπόρευση με τον ίδιο σύντροφο, γιατί δεν αντέχει ούτε τον εαυτό του. Η προσωπική κενότητα μεταφέρεται στη σχέση και στον σύντροφο. Ο έρωτας αποτελεί προσπάθεια αποφυγής του εαυτού και όχι επιθυμία συνάντησης του άλλου. Αναζητεί τον ιδανικό σύντροφο που θα του προσφέρει αυτό που επιθυμεί, δίχως αυτός να συμβάλλει, προσφέροντας κάτι αντίστοιχο.

Ο καταναλωτής του έρωτα δεν μπορεί να εμπιστευτεί εκείνον που θα ερωτευθεί. Οι απανωτές απογοητεύσεις τον κάνουν εκδικητικό. Η μανία της εκδίκησης τον καθιστά κατακτητή. Δεν έχει την ικανότητα να προσπερνά τα εμπόδια της καθημερινότητας και έτσι του καταστρέφεται η ερωτική διάθεση. Ο ερωτισμός του κρατά όσο δεν έχει έλθει σε επαφή με τον πραγματικό άλλο, αφού δεν είναι ικανός να αναδείξει την προοπτική του άλλου.
Δεν υπερασπίζεται τις επιλογές του. Πριν σχετισθεί, νιώθει ερωτευμένος και κάνει το κάθε τι για να αποκτήσει το αντικείμενο του πόθου του. Αμέσως μετά νιώθει παγιδευμένος και κάνει το κάθε τι για να δραπετεύσει. Φυσικά, δεν καταλογίζει κάποιο λάθος στον εαυτό του, παρά μόνο στο ότι σχετίζεται με λάθος ανθρώπους. Παραμένει το παιδάκι της μαμάς του που θεωρεί αυτονόητο να του καλύπτουν τις ανάγκες, δίχως να του ζητούν αντάλλαγμα.

Ο καταναλωτής του έρωτα μιλά για τον έρωτα, αλλά ως αναλώσιμο. Δεν γνωρίζει την ομορφιά της ερωτικότητας που ανανεώνεται, που εξελίσσεται, που μεταλλάσσεται, που μετουσιώνεται. Τελικά η σφοδρότητα της ερωτικής επιθυμίας μεταβάλλεται σε απογοήτευση και πίκρα που τον κατακλύζουν και τον πνίγουν ως αίσθηση ματαιότητας.

Οι συλλέκτες αυτόνομων σεξουαλικών εμπειριών παραμένουν ανυποψίαστοι για την έκσταση που προκαλεί η ερωτική υπέρβαση της ατομικότητας. Το σεξουαλικό ένστικτο αφορά στην κάλυψη μόνο μιας ανάγκης και διέπεται από κανόνες που αφορούν συγκεκριμένα μετρήσιμα στοιχεία εμφάνισης και συμπεριφορών.

Ο ερωτικός άνθρωπος νιώθει να αναβλύζουν μέσα του χιλιάδες διαφορετικές επιθυμίες που αγγίζουν διαφορετικές πλευρές του, αλλά που όλες περικλείουν την βασική επιθυμία για ζωή. Δεν περιορίζει την ερωτική του ικανότητα μόνο στις ερωτικές σχέσεις. Το βλέμμα του αναγνωρίζει την ομορφιά και εκστασιάζεται σε διαφορετικές καταστάσεις. Ένα τοπίο, μια τρυφερή ανθρώπινη στιγμή, μια παθιασμένη υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γίνονται αφορμές για να νιώσει έκσταση.

Ο ερωτικός άνθρωπος δεν αναζητά λόγους για να απογοητεύεται, αλλά είναι γοητευτικός, καθώς είναι αυθεντικός. Γνωρίζει να μην στέκεται στα φθαρτά στοιχεία της συμπεριφοράς των άλλων, αλλά να σχετίζεται με την ομορφιά των προσώπων τους. Αναδεικνύει τον σύντροφο του. Προσφέρει, επειδή αυτό είναι σημαντικό για τον ίδιο. Κάθε επιτυχία του συντρόφου του είναι και δική του.

Ο ερωτικός άνθρωπος αγαπά ένα συγκεκριμένο πρόσωπο. Όχι μια ιδέα, αλλά μια ύπαρξη. Όχι μια εικόνα, αλλά την καθολική ομορφιά. Όχι μια φαντασιωτική απουσία αδυναμιών, αλλά τον πραγματικό πλούτο των δυνατοτήτων του αγαπημένου του.
Αναζητά την ενότητα με το πρόσωπο του έρωτα του και δεν το θεωρεί χρηστικό αντικείμενο. Όταν καταφέρνει να συναντήσει την ομορφιά του άλλου, τότε με έκπληξη συνειδητοποιεί ότι έχει αναβλύσει και η δική του ομορφιά. Το αιώνιο της σχέσης δεν αφορά μόνο την διάρκεια του χρόνου, αλλά και την ένταση της εμπειρίας που κατακλύζει και αναιρεί τον χρόνο.
Αγαπώντας, νιώθει να εμπλουτίζεται ο ίδιος. Σπάζει την μοναξιά του, για να συναντήσει το απολυτρωτικό και απελευθερωτικό στοιχείο της αγάπης. Η γοητεία της περιπέτειας για την συνάντηση με αυτό που μπορεί να είναι ο άλλος κατακλύζει τη ζωή του.

Η διαρκής επεξεργασία των προσωπικών του βιωμάτων, του επιτρέπει να ανανεώνει το βλέμμα του και επομένως να νιώθει νέες πρωτότυπες εμπειρίες με τον άνθρωπο του. Δεν αρκεί μία ζωή για να γνωρίσει τον άνθρωπο του, αφού η κοινή ζωή τους προσφέρει νέα στοιχεία.

Η ερωτική αφοσίωση σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο είναι μια βαθιά και πολύπλευρη διεργασία που σχετίζεται με την προσωπική ανάπτυξη. Η ποιότητα του έρωτα δεν καθορίζεται ανάλογα με το αν εναρμονίζεται με τα εκάστοτε αντικειμενικά κριτήρια, αλλά με το αν είναι ικανή να οδηγήσει στην απελευθέρωση από τα δεσμά της ατομικότητας, στην υπέρβαση του εαυτού.

… Η θεραπευτική υπαρξιακή πρόταση, λοιπόν, είναι ότι η γυναίκα δεν πρέπει να προσπαθήσει να γίνει ελκυστική στα μάτια του συντρόφου αλλά στην ίδια. Να ανανεώσει την ερωτική της διάθεση, όχι απλώς προς τον άντρα της ή προς την επιθυμία της ερωτικής συνεύρεσης, αλλά στο σύνολο της ζωής της. Να διαλύσει τα όποια ίχνη μιζέριας που διαβρώνουν επικίνδυνα την ύπαρξη. 

Να μην ασχολείται με την ανταπόκριση ή μη του άντρα της, αλλά να συνεπαίρνεται από την δική της ευρηματικότητα στο να ξαναανακαλύπτει μια ζωή με νόημα. Η στάση αυτή ισοδυναμεί με υπαρξιακή αναγέννηση και γι’αυτό δεν είναι τυχαίο που χρησιμοποιούνται ως συνώνυμα οι όροι “ερωτική” και “αναστάσιμη” ζωή.

Αν κάποιος πορεύεται έτσι αισθαντικά στη ζωή του, τότε οι πιθανότητες να είναι ελκυστικός για τον σύντροφο του είναι σημαντικές. Αν όμως ο άλλος είναι εγκλωβισμένος στις αγκυλώσεις του και δεν μπορεί να εμπνευστεί από τη στάση του συντρόφου του, τότε αυτός θα είναι που θα χάσει.

… H απόφαση να υπερασπιστείς ευχαριστιακά τη ζωή σου, τη σχέση σου και τις επιλογές σου είναι ένα άθλημα που απαιτεί την υπέρβαση της ατομικότητας σου. Τη διαρκή προσωπική άσκηση. Ο έρωτας αποτελεί πηγή έμπνευσης για τον αγώνα και όχι απαλλαγή από αυτόν.

Aπόσπασμα από το βιβλίο “Η αδικία που πληγώνει” του Δημήτρη Φ. Καραγιάννη, εκδόσεις Αρμός.