Ο ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

© Street-Life.gr

© Angelo Bozzola

ΣΥΓΧΡΟΝΑ MEDIA & “ΧΑΜΕΝΕΣ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΙΣ”

© Noah Scalin

© Noah Scalin

“Κάποια στιγμή τα τελευταία χρόνια -δεν μπορώ να πω με σιγουριά πότε ακριβώς – άρχισε να με βασανίζει μια αφόρητη και παράλογη ενόχληση, απ’ ό,τι θυμάμαι αρκετές
φορές μέσα στην ημέρα. Με ενοχλούσαν πράγματα τόσο ασήμαντα φαινομενικά, τόσο διαφορετικά απ’ ό,τι με απασχολούσε συνήθως, που έπρεπε να πάρω βαθιές ανάσες για να διώξω την αηδία και τη σύγχυση που μου προκαλούσε η ανοησία άλλων ανθρώπων, κι αυτό με είχε ξαφνιάσει. Ενήλικες, γνωστοί και άγνωστοι που έσπευδαν να εκφράσουν στα κοινωνικά δίκτυα τις απόψεις τους και τις κρίσεις τους, τις αλόγιστες ανησυχίες τους, πάντα με την ακλόνητη βεβαιότητα πως έχουν δίκιο. Κάθε ανάρτηση, κάθε σχόλιο και κάθε μήνυμα στο Tweeter φαινόταν να εκφράζει μια τοξική συμπεριφορά, ασχέτως αν αυτό ίσχυε πράγματι ή όχι. Εκείνος ο θυμός ήταν κάτι καινούργιο για μένα, κάτι που δεν είχα ξαναζήσει – και συνδυαζόταν με μια ανησυχία, με μια καταπίεση. Κάθε φορά που σέρφαρα στο διαδίκτυο, είχα την αίσθηση πως αντί να λέω απλά τις σκέψεις μου για κάτι, έκανα κάποιο λάθος. Αυτή η ιδέα ούτε που θα μου περνούσε απ’ το μυαλό πριν από δέκα χρόνια – ότι δηλαδή μια άποψη μπορούσε να θεωρηθεί λανθασμένη κίνηση- αλλά σε μια κουλτούρα οργής και πόλωσης, άνθρωποι μπλοκάρονταν λόγω των απόψεών τους, άνθρωποι δεν ακολουθούνταν γιατί οι άλλοι ερμήνευαν ό,τι έλεγαν μ’ έναν μάλλον ανακριβή τρόπο. Οι φοβισμένοι άρχισαν να κρίνουν αμέσως όλο τον χαρακτήρα κάποιου από ένα προκλητικό ή προσβλητικό μήνυμα και εξαγριώνονταν. Πολλοί δέχονταν επιθέσεις και διαγράφονταν από φίλοι γιατί υποστήριζαν τον «λάθος» υποψήφιο. Ήταν λες και κανείς δεν μπορούσε να ξεχωρίσει τον άνθρωπο από μια σειρά λέξεων που είχαν γραφτεί βιαστικά σε μια μαύρη οθόνη.”

(Aπόσπασμα από το βιβλίο “Λευκός” του Bret Easton Ellis – Εκδόσεις ΟΞΥ)

Πηγή: Pinterest

© Sara Zaher

Οι ειδικοί σε θέματα δημιουργικής γραφής και συγγραφής ισχυρίζονται ότι ένα κείμενο πρέπει να εγείρει, μεταξύ άλλων, και το “συναίσθημα” στον αναγνώστη για να δημιουργείται η κατάλληλη αλληλεπίδραση και να μπαίνουν σε κίνηση οι σχετικοί αισθητήρες των αναγνωστών.

Στην πραγματικότητα όμως, είναι προφανές πλέον ότι ο κόσμος έχει μπουχτίσει από όλο αυτό το τσουνάμι συναισθήματος, λαϊκισμού, πόλωσης, διχαστικού λόγου και μονομπλόκο προσέγγισης που εν τέλει αποπροσανατολίζει το κοινό από την ουσία κάθε σημαντικού θέματος της επικαιρότητας. Το ζητούμενο στη σύγχρονη εποχή είναι η διαύγεια σκέψης. Τελικά, ποιους εξυπηρετεί πραγματικά όλο αυτό το μπάχαλο;
Ο κόσμος απαιτεί – ή θα έπρεπε να απαιτεί – να γνωρίζει τα δεδομένα σε κάθε περίσταση τόσο από την πολιτική εξουσία όσο και από τα μέσα ενημέρωσης – την τέταρτη εξουσία δηλαδή – για να σχηματίσει μια ολοκληρωμένη άποψη που θα διαμορφώσει την μετέπειτα στάση του. Δεν αρκούν πλέον οι σκόρπιες αναφορές και οι περιορισμένης κλίμακας ή μεροληπτικές αναλύσεις για σοβαρά προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας.
Δεν είναι τυχαίο το ότι ο κόσμος έχει ελάχιστη εμπιστοσύνη πλέον στα ΜΜΕ και στην ενημέρωση που του σερβίρεται και ξεσπάει όλο τον καταπιεσμένο θυμό και την τοξικότητα του στα κοινωνικά δίκτυα, ακόμα και για τα πιο ασήμαντα ζητήματα.

© Steve Cutts

© Roy Lichtenstein

Είναι ανόητο να δημοσιεύονται ένα σωρό άρθα για την κρίση των ΜΜΕ, τον αργό θάνατο εφημερίδων και lifestyle περιοδικών χωρίς να γίνεται ιδιαίτερη μνεία και ανάλυση στο πασιφανές γεγονός ότι όλα αυτά συμβαίνουν, μεταξύ άλλων, επειδή η πλειοψηφία των μέσων (ενημερωτικά & lifestyle) στην ουσία ούτε εκτιμά ούτε σέβεται στοιχειωδώς το κοινό στο οποίο απευθύνεται, υποτιμά υποδόρια σε καθημερινή βάση τη νοημοσύνη του και δεν φροντίζει για την ικανοποίηση των αναγνωστικών αναγκών του.
Απλό παράδειγμα-πρακτική, που συναντάται συχνά στα γυναικεία περιοδικά (έντυπα και ψηφιακά) τα τελευταία χρόνια: Είναι εκνευριστικό να διαβάζει κάποιος ένα ελληνικό άρθο 200 λέξεων π.χ. για τις τάσεις τις μόδας και οι 100 λέξεις να είναι γραμμένες στα αγγλικά, επειδή η συντάκτρια βαριόταν να τις μεταφράσει ή την έχει ψωνίσει και νομίζει ότι έτσι θα δείχνει πιο ψαγμένη και κουλ(η;).  Άλλο τρανταχτό παράδειγμα: Ένα εκ πρώτης όψης κανονικό άρθρο το οποίο περιέχει απροκάλυπτη διαφήμιση ένος brand μέσα στο κείμενο, χωρίς να εμφανίζεται η σχετική ένδειξη “advertorial”.
Είναι ολοφάνερο πια, ότι το κοινό-στόχος των περισσότερων ΜΜΕ είναι πρωτίστως οι διαφημιζόμενοι.  Τι νόημα έχουν όμως οι διαφημίσεις όταν δεν υπάρχει κοινό να τις δει;

© Malika Favre

© John Atkinson

Η παρατεταμένη οικονομική κρίση και το λεγόμενο “δόγμα του σοκ” έχουν εξαντλήσει ψυχολογικά και σωματικά τους πολίτες.  Όλα αυτά σε συνδυασμό με τα νέα δεδομένα πληροφόρησης-ενημέρωσης της σύγχρονης εποχής – κοινωνικά δίκτυα, απεριόριστη κατανάλωση πληροφορίας σε καθημερινή βάση, κατακερματισμένη ενημέρωση, fake news-fake media, ραφιναρισμένη προπαγάνδα, ακραία πολιτική ορθότητα, ελλειματική προσοχή, υπερφόρτωση-τρικυμία εγκεφάλου, απάθεια κ.α. – ενισχύουν το αίσθημα αγανάκτησης σε μεγάλη μερίδα ανθρώπων. Εν ολίγοις, ο κόσμος ασφυκτιά και αισθάνεται ανήμπορος να επηρεάσει τις εξελίξεις. Διανύουμε την περίοδο “αποδοχής πεπρωμένου σαν μια κατάσταση περιορισμένης, ελεγχόμενης δυστυχίας” (Χανίφ Κιουρέισι).

© Aykut Aydogdu

Πηγή: Pinterest

“Μερικές φορές αναρωτιέμαι μήπως στις μέρες μας δημιουργείται μια νέα μορφή ταξικών διακρίσεων. Από τη μια πλευρά βρίσκονται εκείνοι που έχουν την πολυτέλεια να διατηρούν καθαρή τη σκέψη και το συναίσθημα τους, αφαιρώντας κάθε εβδομάδα τα τοξικά κατάλοιπα. Στην άλλη όχθη βρίσκονται εκείνοι που είναι καταδικασμένοι να ζουν με το δηλητήριο – που τους σκοτώνει.” (Χανίφ Κιουρέισι – “Οικείες Απιστίες”, Εκδόσεις Καστανιώτη)

Το διαδίκτυο και τα ψηφιακά μέσα άλλαξαν ριζικά τις αναγνωστικές συνήθειες των πολιτών. Υπάρχει μια διαρκής ροή πληροφοριών και ειδήσεων, γνωρίζουμε άμεσα τι συμβαίνει σε ολόκληρο τον κόσμο ανά πάσα στιγμή, όμως η ενημέρωση παραμένει επιφανειακή ή επίπλαστη για πολλούς. Υπάρχουν πάντα κάποιοι που αναπόφευκτα εστιάζουν μόνο στην ανάγνωση των τίτλων ή της πρώτης παραγράφου ενός άρθρου.

© Andrew Rae

© Victor Vasarely

“Το (ψηφιακό) μέσο είναι το μήνυμα”.  
Κάθε φορά που συμβαίνει ένα σοβαρό περιστατικό παίρνουμε σταδιακά πληροφορίες – κομμάτια ενός παζλ, τα οποία ναι μεν μας ενημερώνουν άμεσα ως προς τις εξελίξεις, όμως η πληροφόρηση είναι ουσιαστικά κατακερματισμένη, διότι μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα γύρω από το περιστατικό και να ενωθούν όλα τα κομμάτια του παζλ, ο δέκτης/κοινό έχει συγκρατήσει ήδη κάποιον πρώιμο τίτλο/παράγραφο από το συνολικό ρεπορτάζ – σχηματίζοντας αναπόφευκτα μια πρώτη αντίληψη/στάση -, στη συνέχεια έχει αποσπαστεί η προσοχή του στο επόμενο φλέγον ζήτημα της επικαιρότητας ή στο τι φόρεσε η Αυτού Διασημότητα για να πάει στο περίπτερο και ουσιαστικά αγνοεί όλες τις μετέπειτα λεπτομέρειες του τελικού ρεπορτάζ που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αρχική του στάση – εάν δεν επιλέξει να επανέλθει στο συγκεκριμένο θέμα εν ευθέτω χρόνω, ώστε να σχηματίσει μια πιο αντικειμενική άποψη .

© Todd Alcott

© Alex Gross

Ένα από τα πιο θετικά στοιχεία της ψηφιακής ενημέρωσης είναι ότι υπάρχει πλέον άπλετος χώρος όχι μόνο για σκουπίδια αλλά και για την ανάλυση και έρευνα σημαντικών ζητημάτων σε βάθος. Μακροσκελή κείμενα – για τα οποία υπάρχει πάντα το αντίστοιχο κοινό, παρά τα “ευρύματα” ερευνών που ισχυρίζονται το αντίθετο εξυπηρετώντας συγκεκριμένη ατζέντα – που ιδανικά παρουσιάζουν όλες τις πτυχές ενός θέματος και διευρύνουν την οπτική του κοινού (αρκεί να εντάσσονται ως μια εμφανής, ξεχωριστή ενότητα των ψηφιακών μέσων και να μην χάνονται στη ατελείωτη ροή ειδήσεων). Πως εκμεταλλεύονται οι εγχώριοι δημοσιογράφοι τα θετικά χαρακτηριστικά των ψηφιακών μέσων;

Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των συστημικών ΜΜΕ καλώς ή κακώς είναι αυτή που είναι και ακολουθεί σθεναρά τη δική της ατζέντα, αναδύονται στον ορίζοντα νέες ευκαιρίες για ποιοτική, αμερόληπτη ενημέρωση από τα ανεξάρτητα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης.
Διότι, ως γνωστόν, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία.
Γι’αυτό και ο κόσμος, περισσότερο υποψιασμένος από ποτέ, αρχίζει να ξυπνάει και να αντιλαμβάνεται καλύτερα το εύρος της χειραγώγησης από τα κέντρα εξουσίας σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας του. Ως εκ τούτου έχει περισσότερες “απαιτήσεις” από τις ανεξάρτητες πηγές ενημέρωσης.

Δεν αρκούν οι σκόρπιες αναφορές και οι περιορισμένης κλίμακας ή μεροληπτικές αναλύσεις (είτε λόγω άγνοιας είτε λόγω ιδεολογικής αγκύλωσης) για σοβαρά προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας.

© Csekk Pisti

Είναι εξωφρενικό στη σημερινή εποχή της υπερπληροφόρησης και των αμέτρητων πηγών να αποτελούν συντριπτική μειοψηφία οι δημοσιογράφοι που είναι ικανοί και πρόθυμοι να βάλουν στην άκρη τις όποιες ιδεολογικές τους πεποιθήσεις ή αγκυλώσεις, να διευρευνήσουν ένα σοβαρό θέμα σε βάθος, μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο και σε όλες του τις διαστάσεις (μικρο & μάκρο ανάλυση) – πολιτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, οικονομικές και γεωπολιτικές – και να προσφέρουν στο αναγνωστικό κοινό πραγματικά αμερόληπτη ενημέρωση. Αν δεν τους φτάνει ο χώρος στα έντυπα μέσα, υπάρχει πάντα ο φιλόξενος χώρος του διαδικτύου που ενδείκνυται για κείμενα-σεντόνι.

Πηγή: Pinterest

Ο αναπόφευκτος φόβος για το άγνωστο προκύπτει και ενισχύεται, μεταξύ άλλων, από την ελλιπή ενημέρωση. Όπως ακριβώς χειραγωγείται, έτσι ακριβώς εκπαιδεύεται το αναγνωστικό κοινό και ότι μαθαίνεται, ξεμαθαίνεται. Είναι παράνοια τα μίντια ως κέντρα εξουσίας, ορισμένοι εκπρόσωποι της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας και οι διάφοροι ινστρούχτορες της επικοινωνίας να κάνουν το ίδιο πράγμα συνέχεια και να περιμένουν διαφορετικό αποτέλεσμα από το κοινό – πολίτες. Είναι τόσο δύσκολη τελικά η ανάπτυξη μιας ευρύτερης οπτικής και η διατήρηση της διαύγειας;

Μερικά ενδεικτικά παραδείγματα

Δεν ενδιαφέρει τον κόσμο πόσο ευαισθητοποιημένος και ακτιβιστής ή πόσο “πατρίς-θρησκεία-οικογένεια” είναι ο εκάστοτε δημοσιογράφος που γράφει ένα άρθρο για κοινωνικά ζητήματα όπως το προσφυγικό-μεταναστευτικό ή διακρίσεων/ταυτότητας/σεξουαλικού προσανατολισμού/πολιτισμικών διαφορών/τρόπους ενσωμάτωσης και προσπαθεί να εκβιάσει το συναίσθημα του αναγνωστικού κοινού προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση “Βοηθήστε τους” – “Διώξτε τους”, χωρίς να τίθενται αμερόληπτα και σε ρεαλιστική βάση όλες οι διαστάσεις ενός τόσο σοβαρού ζητήματος που επηρεάζει το μέλλον της χώρας και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που κατοικούν σε αυτή – μόνιμα ή προσωρινά. Το κυρίως θέμα δεν είναι ο ίδιος ο δημοσιογράφος αλλά τι έχει να πει και να προσφέρει στο κοινό ώστε να διευρυνθεί η αντίληψη του – λαμβάνοντας υπόψη τους προβληματισμούς και φόβους των πολιτών – και ποια είναι ξεκάθαρα τα πραγματικά ουσιώδη ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν από το κράτος για να δοθεί λύση στο ζήτημα, φέρνοντας το αντιμέτωπο με τις ευθύνες του. Δηλαδή τα πραγματικά δεδομένα και γεγονότα που κρύβονται πίσω από μια επίπλαστη πολλές φορές επιφάνεια.

Είναι μάταιο να διαβάζει ο κόσμος για τους πολέμους στη Μέση Ανατολή ή τα γεωπολιτικά παιχνίδια στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στην Τουρκία και να μην ενημερώνεται επαρκώς και με σαφήνεια – παρά μόνο με λιγοστές αναφορές για το θεαθήναι – για το ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο και τους συσχετισμούς δυνάμεων που αναπτύσσονται, ώστε να καταλάβει για ποιο λόγο σφάζονται όλοι αυτοί οι άνθρωποι και ποιο είναι το γεωστρατηγικό παιχνίδι.

Είναι μονομερής προσέγγιση να διαβάζει κάποιος αναλύσεις για προβλήματα χωρών της Αφρικής και πόσο άσχημα τους φέρθηκαν οι αποικιοκράτες τα προηγούμενα χρόνια ή πως τους εκμεταλλεύονται μέχρι σήμερα οι μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις (κανείς δεν αμφισβητεί την εξαθλίωση που προκαλούν οι οικονομικοί πόλεμοι σε κάποιους αφρικανικούς λαούς), τις τραγικές ελλείψεις που έχουν σε βασικά αγαθά και να μην γίνεται αναφορά στην εκτεταμένη πολιτική διαφθορά ορισμένων ηγετών τους και που διανέμονται τα κονδύλια που λαμβάνουν από διεθνείς οργανισμούς, τα εσωτερικά προβλήματα εθνικής συνοχής που δημιουργούνται λόγω των πολυάριθμων φυλών κάποιων χωρών ή το συγκλονιστικό γεγονός ότι ακόμα και σε κάποιες από τις πιο αναπτυγμένες χώρες της Αφρικής, οι φτωχοί πολίτες καλούνται να πληρώσουν κάθε χρόνο ένα σημαντικό για εκείνους ποσό προκειμένου να έχουν πρόσβαση στη δημόσια εκπαίδευση. Διότι, ποιος ηγέτης θέλει μορφωμένους πολίτες που να αντιστέκονται στη χειραγώγηση;

Είναι θλιβερό να γίνονται καθημερινά αναφορές για περιστατικά παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης και ένα μεγάλο σε επισκεψιμότητα ελληνικό site να αναρτά θέμα για βιβλίο περί πεολειξίας – παράλληλα με τις προαναφερθέντες καταγγελίες – ξεκινώντας το κείμενο με απόσπασμα παιδοφιλικής σκηνής στην αρχαία Ρώμη.  Κάποιος ανώνυμος ενήλικας συντάκτης με μυαλό 15χρονου έκανε την επανάσταση του και συντάραξε, χωρίς φόβο και πάθος, τα χρηστά ήθη και το φιλοθεάμον κοινό με την “τόλμη” και την φανερή έλλειψη συναισθηματικής νοημοσύνης του. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος γονιός για να αντιληφθεί τα αυτονοήτα.

Πηγή: Pinterest

Είναι απογοητευτικό να γράφονται άρθρα για το κίνημα #MeToo με αφορμή το σκάνδαλο Ηarvey Weinstein, την προς το παρόν αμφιλεγόμενη υπόθεση Woody Allen που δεν έχει διελευκανθεί ακόμα, την υπόθεση παιδικής κακοποίησης με τον Roman Polanski (εδώ τηρείται σταθερά σιγή ιχθύος από τον παγκόσμιο καλλιτεχνικό χώρο), την υπόθεση παιδεραστίας – σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων με τον Michael Jackson και την σχετική ταινία που κυκλοφόρησε, όπου μιλούν κάποια από τα θύματα και να μην γίνεται μια στοιχειώδης, αν μη τι άλλο, εμβάθυνση από τους αρθρογράφους ως προς τα θύματα, την ψυχολογία και τις δηλώσεις τους, τα γεγονότα εκείνης της περιόδου και τον παγιωμένο μηχανισμό συγκάλυψης και απαξίωσης των θυμάτων σε τέτοιες περιπτώσεις από τις επικοινωνιακές “ομάδες δράσης” του Χόλυγουντ, που ξέρουν πως να πληρώνουν για να κλείνουν στόματα και να διαστρεβλώνουν τις εντυπώσεις με το να συντηρούν τις αμφιβολίες του κόσμου και τα αναπάντητα ερωτηματικά. Όπως γράφτηκαν δηλαδή ξεκάθαρα, συνοπτικά, χωρίς πολλές φιοριτούρες σε σχετικά άρθρα ξένων μέσων ενημέρωσης. Μία απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο – καταρχάς από τους αρθογράφους που ασχολήθηκαν με τα συγκεκριμένα θέματα – θα αρκούσε για να δώσει απαντήσεις σε αναμενόμενα ανεκδιήγητα σχόλια αναγνωστών τύπου: “Γιατί μίλησαν τώρα τα θύματα;”, “Για τα λεφτά το έκαναν!”, “Όχι! Για τη δημοσιότητα το έκαναν”, “Ε, δεν είναι και συντριπτικά τα τεκμήρια!”, “Ήταν απλά ένας εκκεντρικός τύπος!”, “Είναι θεωρίες συνομωσίας!”, “Δεν μπορεί να απαντήσει στις κατηγορίες, γιατί είναι νεκρός, άρα παραγράφονται!”, “Είναι εμβληματικός καλλιτέχνης, άλλο η ζωή κι άλλο η τέχνη! Δεν με νοιάζει. Θα ακούω για πάντα τη μουσική του για να στηρίξω και οικονομικά τα παιδιά του / θα βλέπω με μεγάλη απόλαυση τις ταινίες του”.
Μήπως φαντάζουν πολύ μακρινά όλα αυτά τα “φαντασμαγορικά” περιστατικά κακοποίησης στην μικρή, αθώα Ελλαδίτσα και θέλουμε να πιστεύουμε ότι στην εγχώρια σόουμπιζ έχουμε μόνο πταισματάκια…;
Έχει προσπαθήσει άραγε κανείς να κατανοήσει την ψυχολογία αυτών των θυμάτων προτού ξεστομίσει το “Γιατί τώρα”;

Είναι ύποπτο να γίνονται έρευνες για την αντίληψη/στάση των Ελλήνων πολιτών σε διάφορα φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα και να παραλείπεται ως ερώτημα το θέμα διαχωρισμού Κράτους-Εκκλησίας.

Φυσικά και ουδείς αλάνθαστος, όμως όσο κουρασμένος, κακοπληρωμένος, αγανακτισμένος ή βαρεμένος κι αν είναι ένας δημοσιογράφος που αδυνατεί να καλύψει και να καταγράψει όπως πρέπει ένα δεδομένο θέμα, δεν παύει κάθε άρθρο που φέρει την υπογραφή του να αποτελεί δείγμα της δουλειάς του, των ικανοτήτων και του ευρύτερου πορτφόλιο του, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Παράλληλα, ζούμε ανεπανάληπτες στιγμές αυτολογοκρισίας, διότι η δικτατορία της υστερικής πολιτικής ορθότητας, όπου ο καθένας θεωρεί δικαιωματικά ότι μπορεί να την ορίζει όπως γουστάρει, καραδοκεί. Είμαστε πολίτες του κόσμου πλέον και δικαιούμαστε να εκφέρουμε την άποψη μας, αλλά στη διαδρομή κάπου χάθηκαν η στοιχειώδης κοινή λογική και το μέτρο ΚΑΙ σε αυτό τον τομέα. Ανά πάσα στιγμή, μπορεί να χαρακτηριστεί φασίστας ή ρατσιστής οποιοσδήποτε υποστηρίζει το αυτονόητο. Έχει αναλογιστεί κανείς ότι οι πραγματικοί φασίστες που μελετούν τον κόσμο και γνωρίζουν άπταιστη προπαγάνδα χρησιμοποιούν και διαστρεβλώνουν τη γλώσσα του για να διεισδύσουν στο μυαλό του;

Λογικό είναι, δεδομένου ότι 10 άνθρωποι να διαβάσουν την πρόταση “Λόλα, να ένα μήλο”, 10 διαφορετικές εντυπώσεις θα σχηματίσουν. O δρόμος προς την κόλαση άλλωστε είναι στρωμένος με τις καλύτερες προθέσεις.

© Mr Bingo

© Πηγή: Pinterest

“Ο παιδισμός και η θυματοποίηση, μόλο που καμιά φορά αλληλοαντιγράφονται, δεν συγχέονται. Διαχωρίζονται το ένα από το άλλο, έτσι καθώς το ελαφρύ διαχωρίζεται από το βαρύ, το επιπόλαιο από το σοβαρό. Εκφράζουν αυτό το παράδοξο του σύγχρονου ατόμου που από τη μια νοιάζεται μέχρι υπερβολής για την ανεξαρτησία του και από την άλλη απαιτεί μέριμνα και συμπαράσταση, που επιδιώκει να είναι αμφισβητίας και νήπιο, να μιλά τη διπλή γλώσσα του αντικονφορμισμού και της αχόρταγης απαίτησης.
…Μη νοιάζεσαι για μεταρρυθμίσεις, προόδους και βελτιώσεις: να καλλιεργείς και να μεριμνάς για την υποκειμενικότητα σου, που είναι τέλεια μόνο και μόνο επειδή είναι η δική σου. Μην αντιστέκεσαι σε καμία παρόρμηση, γιατί η επιθυμία σου είναι κυρίαρχη. Όλος ο κόσμος έχει καθήκοντα, πλην εσού.
…Θέλουμε λοιπόν το παν αλλά και το αντίθετο του: απαιτούμε από την κοινωνία να μας προστατεύει δίχως να μας απαγορεύει τίποτα, να μας προσέχει σαν μαμά-κλώσσα δίχως να μας περιορίζει καθόλου, να μας συμπαραστέκεται δίχως να μας περιορίζει καθόλου, να μας αφήνει ήσυχους και ταυτόχρονα να μας κρατά χάρη σε ένα δίχτυ στοργικών σχέσεων, κοντολογίς να υπάρχει για εμάς, δίχως να υπολογίζει σε εμάς. 
…Παίρνουμε από τη συλλογικότητα ό,τι μας βολεύει και αρνούμαστε κάθε συνδρομή μας σε αυτήν.”
(Πασκάλ Μπρυκνέρ – “Ο πειρασμός της αθωότητας”, εκδόσεις Αστάρτη)

© Kathie Olivas

© Anna Hoyle

Η μονομπλόκο, μεροληπτική προσέγγιση όμως ενισχύει το επικοινωνιακό χάσμα σε ευρύτερο επίπεδο. Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις σε πολύπλοκα ζητήματα. Μεταξύ άσπρου και μαύρου υπάρχουν πολλές αποχρώσεις του γκρι και κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις. Η χειραγώγηση και η μιντιακή προπαγάνδα έχουν βρει πιο εκλεπτυσμένους τρόπους για να πετυχαίνουν τους στόχους τους. Επιπλέον, δεν υπάρχουν πάντα πολιτικές σκοπιμότητες. Μερικές φορές είναι απλά μια νοητική αγκύλωση, μια αδυναμία διεύρυνσης της ματιάς πάνω σε ένα θέμα. Aν δεν είσαι μέρος της λύσης, τότε είσαι μέρος του προβλήματος.

Πηγή: Pinterest

Οι πολίτες – κοινό, αντί να μεμψιμοιρούν, ας διεκδικήσουν ενεργά κάτι καλύτερο και ας αποδεχτούν το γεγονός ότι κάθε μορφή εξουσίας θα επιχειρεί πάντα να επηρεάζει την κοινή γνώμη και να διαμορφώνει το κατάλληλο πλαίσιο όπου θα ξεδιπλώνεται αποτελεσματικά το “αφήγημα” της.
Οι πολίτες μπορούν να ελέγξουν μόνο το μυαλό τους, την στάση και τις αντιλήψεις τους που θα καθορίσουν το τρόπο με τον οποίο κινούνται στην καθημερινότητα τους. Όταν το μυαλό τρέφεται με junk food, η κριτική σκέψη και η ικανότητα σύνθεσης διαφορετικών δεδομένων ατροφούν. Η αντίσταση στην παθητική ενημέρωση ή τις κοινωνικές αδικίες δεν επιτυγχάνεται με τη βία.

© Waldemar von Kozak

“…Οι βανδαλισμοί δεν πρόκειται να σε βγάλουν από το βούρκο. Εξέτασε βαθιά τον εαυτό σου, Ανθρωπάκο. Αυτή είναι η μόνη σου ελπίδα.

…Κάθε γιατρός, τσαγκάρης, τεχνίτης ή δάσκαλος πρέπει να γνωρίζει τις ατέλειες του, αν θέλει να βγάζει σωστά το ψωμί του. Πάνε κάμποσες δεκαετίες που έχεις αρχίσει να γλυκοκοιτάζεις την εξουσία. Από εδώ και στο εξής, το μέλλον της ανθρωπότητας εξαρτάται από τις σκέψεις και τις πράξεις σου. Όμως οι δάσκαλοι και οι αφέντες σου δε σου λένε ποτέ ποιος είσαι και πως σκέφτεσαι. Κανείς δεν τολμά να σου θίξει το μόνο σημείο που θα μπορούσε να σε καταστήσει κυρίαρχο του πεπρωμένου σου. Είσαι “ελεύθερος” μόνο με μια έννοια: ελεύθερος να γνωρίζεις πως μέσα από την αυτοκριτική θα κουμαντάρεις τη ζωή σου.

Δεν σ’άκουσα να παραπονεθείς ποτέ: “με προβάλλετε σαν τον μελλοντικό αφέντη του εαυτού μου και του κόσμου μου, όμως δεν μου είπατε ποτέ πώς γίνεται κανείς αφέντης του εαυτού του, ούτε ποια είναι τα λάθη στον τρόπο που σκέφτομαι και ενεργώ”.

” (Βίλχελμ Ράιχ – “Άκου Ανθρωπάκο”, Εκδόσεις Αργοναύτης)

Πηγή: Pinterest

© Tina Berning

Eίναι παράνοια να λέει κάποιος “Δεν μπορώ να διαβάζω μεγάλα κείμενα, προτιμώ να βλέπω εικόνες ή κάτι πιο εύπεπτο” και να διαμαρτύρεται ταυτόχρονα για την κακή ποιότητα / αναξιοπιστία της ενημέρωσης. Αν θέλουμε να ενημερωνόμαστε πραγματικά θα πρέπει να μάθουμε να διαβάζουμε και μεγάλα κείμενα, κάτι παραπάνω από έναν τίτλο ή μια παράγραφο, αντί να αφήνουμε τους άλλους να χειραγωγούν την αντίληψη μας για οτιδήποτε, είτε αυτό λέγεται προσφυγικό είτε “10 τρόποι για να γίνεις αποτελεσματικός follower στα social media¨.

Η παθητική ενημέρωση εξαλείφεται με την ενεργητική ενημέρωση από ποικίλα μέσα (εγχώρια και ξένα) διαφορετικών ιδεολογικών τοποθετήσεων και όχι μόνο από αυτά που ενισχύουν τις πεποιθήσεις μας (είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε τι γράφει η αντίθετη πλευρά και ποια επιχειρήματα/εργαλεία χρησιμοποιεί), με αναζήτηση του ποιος ισχυρίζεται τι και γιατί, ποιες είναι οι πηγές των στοιχείων, ποιος χρηματοδοτεί τι (“follow the money”),  ποια είναι τα τρέχοντα κέντρα εξουσίας, ποια είναι τα πραγματικά στοιχεία και ποιους βολεύει η διαστρέβλωση τους. Συνάδει ο λόγος με τις πράξεις;

Πηγή: Pinterest

Είναι κουραστικό ορισμένες φορές, όμως αν δεν το κάνουμε εμείς, τότε το κάνουν ήδη οι άλλοι για εμάς. Θέλουμε πραγματικά να εκχωρήσουμε αυτή τη δύναμη μας σε άλλους και να βολευόμαστε στη θαλπωρή της αγέλης και της θυματοποίησης; Γιατί δυσκολευόμαστε να ισορροπήσουμε μεταξύ συναισθηματισμού και στοιχειώδους λογικής ή να γίνουμε πιο διεκδικητικοί όταν οι περιστάσεις το απαιτούν;

© Ana Miminoshvili

Όποιος ενδιαφέρεται να πάρει μια γεύση από το πως λειτουργούν οι συσχετισμοί δυνάμεων και τα παιχνίδια εξουσίας στην πολιτική ζωή – και όχι μόνο – κάθε χώρας, προκειμένου να αποκωδικοποιήσει, έστω και αμυδρά, κινήσεις και επικοινωνιακά τεχνάσματα της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας, ας παρακολουθήσει τη σειρά “House of Cards”. Αποτελεί μια απολαυστικά αποκαλυπτική μεταφορά της φιλοσοφίας του μακιαβελισμού στην πράξη και σε όλο της το μεγαλείο.

© Thomas Gieseke

Παρά τον άπλετο όγκο της σύγχρονης πληροφόρησης, γίνεται εξαιρετικά δύσκολο πλέον να βρει κάποιος ένα ολοκληρωμένο ρεπορτάζ χωρίς να ψάξει σε δέκα τουλάχιστον εγχώρια ή ξένα μέσα για να αποκτήσει μια σφαιρική, σαφή εικόνα πάνω σε θέματα που τον απασχολούν.
Επιπλέον, το βόλεμα, η απάθεια, η στενομυαλιά, η βία, η θυματοποίηση, η άρνηση να κατανοήσουμε έστω αντίθετες απόψεις και η αδυναμία να ενηλικιωθούμε ουσιαστικά δεν βοηθούν στην εξέλιξη της κοινωνίας.
Η μάχη είναι πάντα με τον ίδιο μας τον εαυτό. “Καληνύχτα και καλή τύχη.”

© Sarah Joncas

“…Αλλά όπως όλα στη φύση, εξελισσόμαστε, και οι μύθοι που μας συντηρούσαν κάποτε μπορούν τώρα να μας αιχμαλωτίσουν.
…Όταν γίνεστε κύριος του εαυτού σας, γίνεστε κύριος και του περιβάλλοντός σας.”
(Laura Day  – “Διαχειριστείτε θετικά τις κρίσεις στη ζωή σας!”, Eκδόσεις Φυτράκη.)

*Υστερόγραφο

“Let Me Blow Your Mind” – Shawn Lee’s Ping Pong Orchestra