Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΥΓΙΟΥΣ ΕΓΩΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

Πως μπορούμε να πετύχουμε μια ισορροπία ανάμεσα στην ικανοποίηση των αναγκών μας και των αναγκών των άλλων;
Πως μπορούμε να θέτουμε αποτελεσματικά τα όρια μας, ώστε να αντιστεκόμαστε χωρίς ενοχές στην ανθυγιεινή παρόρμηση να ευχαριστούμε τους άλλους σε βάρος της προσωπικής μας υγείας και ευτυχίας και να μην αναβάλλουμε διαρκώς την πραγμάτωση των στόχων μας;

Οι συγγραφείς Dr. Rachael Heller & Dr. Richard Heller μέσα από το βιβλίο τους “Υγιής Εγωισμός” (εκδ. Φυτράκη) αναδεικνύουν την πανίσχυρη δύναμη του υγιούς εγωισμού ως θεμελιώδους μέσου επιβίωσης και παράλληλα προσφέρουν ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα ανάκτησης του αυτοσεβασμού και του ελέγχου της ζωής μας .

Ακολουθούν μερικά ενδιαφέροντα αποσπάσματα.

“Υγιής εγωισμός είναι ο σεβασμός προς τις ανάγκες και τα συναισθήματα σας, ακόμη και όταν οι άλλοι δεν το κάνουν. Ειδικά τότε.”

“Ο υγιής εγωισμός είναι ένας τρόπος σκέψης και δράσης όπου ενυπάρχουν η βαθιά εκτίμηση, το ενδιαφέρον και η έγνοια για εσάς από εσάς. Περιλαμβάνει (και όχι μόνο) την προθυμία σας:

– να σέβεστε τα συναισθήματα σας, τις ευαισθησίες, τις προτιμήσεις, τις επιθυμίες και τις ανάγκες σας,
– να εμπιστεύεστε τις γνώσεις, τις ικανότητες και την εμπειρία σας,
– να αποδέχεστε τις αδυναμίες και τις ατέλειες σας χωρίς να απαιτείτε την επιτυχία,
– να προσφέρετε την άνευ όρων αγάπη και “τροφή” στο παιδί μέσα σας.

Οι ψυχολόγοι ορίζουν τον υγιή εγωισμό σαν ένα ανώτερο επίπεδο διανοητικής λειτουργίας που οδηγεί τον άνθρωπο στο ζενίθ των δυνατοτήτων του. Στην πραγματικότητα, ο υγιής εγωισμός είναι πολλά περισσότερα.

Για να είστε υγιείς εγωιστές πρέπει να γνωρίζετε τα όρια σας, να τα αποδέχεστε και να τα σέβεστε…”

“Ο υγιής εγωισμός φέρνει μαζί του έναν εντυπωσιακό ενθουσιασμό για τη ζωή, μια γνήσια χαρά για τα επιτεύγματα σας, που τη βιώνετε βαθιά μέσα σας, και υπερηφάνεια για την ικανότητα σας να καθορίζετε εσείς πώς θα σας αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι γύρω σας, ανεξάρτητα από το πόσο σημαντικοί είναι στη ζωή σας.

Ο υγιής εγωισμός είναι το κλειδί που ανοίγει την πόρτα σε μια ζωή ελεύθερη, όπου δεν θα σας διαφεντεύουν οι απόψεις και απαιτήσεις των άλλων ούτε θα τριβελίζουν το μυαλό σας φωνές – απομεινάρια της παιδικής σας ηλικίας – που σας έκριναν και σας κατέκριναν αμείλικτα στο παρελθόν. Δυστυχώς για την πλειονότητα των αντρών και των γυναικών, ο υγιής εγωισμός παραμένει απλησίαστος.”

“Η αυταπάρνηση μπορεί να προσδιοριστεί ως η υποταγή των δικών σας αναγκών, προτιμήσεων και επιθυμιών στην ικανοποίηση των αναγκών, προτιμήσεων ή επιθυμιών ενός άλλου. Συχνά είναι απόρροια συναισθημάτων όπως ο φόβος, η ενοχή, η αναξιότητα ή η βεβαιότητα ότι μειονεκτείτε σε δύναμη θέλησης.

Η αυταπάρνηση είναι το σήμα κατατεθέν μιας παιδικής ηλικίας στην οποία σας είχαν υποτιμήσει, σας είχαν κάνει να φοβηθείτε και να νιώσετε ανίσχυροι· μιας παιδικής ηλικίας στην οποία οι ανάγκες, οι επιθυμίες και οι προτιμήσεις σας είχαν παραμεληθεί ή αγνοηθεί· μιας παιδικής ηλικίας στην οποία σας είχαν κρίνει άδικα και σας είχαν βρει να μειονεκτείτε, ειδικά σε σύγκριση με άλλους· μιας παιδικής ηλικίας στην οποία οι προσπάθειες, οι ικανότητες και τα επιτεύγματα σας σπάνια αναγνωρίζονταν.”

“Οι αλτρουιστές παραιτούνται από τις βασικότερες ανάγκες τους ή τις μεταθέτουν για αργότερα, όχι επειδή το θέλουν, αλλά επειδή τους είναι αδύνατο να μην το κάνουν.

… Πριν αρχίσετε όμως να κατηγορείτε τον εαυτό σας, θυμηθείτε το εξής: τα συναισθήματα σας, οι σκέψεις σας και οι τρόποι αντιμετώπισης τους δεν είναι απόρροια κάποιας έλλειψης σας, αλλά αποτέλεσμα της πολύχρονης άρνησης σας να προσφέρετε πράγματα στον εαυτό σας.
Οι σκέψεις, τα συναισθήματα και η αντιμετώπιση τους είναι συμπτώματα μιας ανεξέλεγκτης αυταπάρνησης – αποτέλεσμα μιας βαθιάς και διαρκούς έλλειψης υγιούς εγωισμού.”

“Έχοντας μεγαλώσει με τα ιδανικά της αυτοθυσίας και ηρωισμού, πολλοί από εμάς δε δίνουμε προτεραιότητα στις δικές μας ανάγκες, ακόμη και όταν πρόκειται για την υγεία ή τη ζωή μας· και μάλιστα το κάνουμε και συνειδητά και ασυνείδητα.

Πολλοί λαχταρούν να ξαναβρούν τη χαρά και την ουσία που έχουν χαθεί από τη ζωή τους: την ευτυχία που “τους έχει προσπεράσει”. Λαχταρούν μια ζωή στην οποία όλα όσα κάνουν και όλα όσα είναι θα αναγνωρίζονται ως αξιόλογα και σεβαστά. Με άλλα λόγια, θέλουν να αναγνωρίσουν οι άλλοι την προσφορά τους και να την ανταποδώσουν. Μα δεν το κάνουν. Κι εκεί είναι το πρόβλημα.
Προσπαθούμε να καθησυχάσουμε τον εαυτό μας με εκλογικεύσεις και να τον πείσουμε ότι οι άλλοι θα μας έδιναν αν μπορούσαν. Αποδίδουμε τη συμπεριφορά τους σε υπερβολικό φόρτο εργασίας ή σε άλλες πιέσεις. Λέμε ότι δεν αντιλαμβάνονται πως η έλλειψη ευαισθησίας ή ενδιαφέροντος εκ μέρους τους μας προκαλεί πόνο. “Στην πραγματικότητα ενδιαφέρονται”, λέμε στον εαυτό μας, “αλλά δε μας το δείχνουν πάντοτε”.
Κατηγορούμε τον εαυτό μας ως “υπερευαίσθητο” ή επειδή “δίνει υπερβολική σημασία” στα πράγματα, ακόμη και όταν απλά ξεσκεπάζουμε την οδυνηρή αλήθεια για όσα νιώθουμε.”

“Τελικά, οι παλιές, πάντοτε πρόχειρες, δικαιολογίες μας δίνουν πλήρη άφεση αμαρτιών στους άλλους. “Όλοι οι έφηβοι έτσι είναι”, ή: “Έτσι είναι τα πράγματα”, λέμε, ανασηκώνουμε τους ώμους και προσποιούμαστε ότι το αποδεχόμαστε.
Όμως δεν το αποδεχόμαστε. Το αίσθημα αυταπάρνησης και η έλλειψη ανταπόκρισης διογκώνονται μέσα μας, μας κάνουν δυστυχισμένους και ψυχικά άρρωστους.
Η συνεχής αυταπάρνηση μας οδηγεί σε κατάθλιψη, ανησυχία, υπερβολική αδημονία, εκρήξεις οργής ή ανεξήγητα κλάματα: τα κλασικά συμπτώματα της δίψας μας για τρυφερότητα και αναγνώριση. Στα γενικά πλαίσια της αυταπάρνησης, αυτά τα προειδοποιητικά σημεία είναι πιθανό να περάσουν απαρατήρητα.”

“Αφουγκραστείτε τι λέτε (ή τι σκέφτεστε) όταν είστε θυμωμένοι ή συγχυσμένοι. Ίσως φωνάζετε απελπισμένα για βοήθεια.

…Οι φράσεις “με έφαγες”, “θα με αρρωστήσεις”, και “θα με τρελάνεις” δεν είναι απλά εκνευρισμός. Είναι θλιβερές περιγραφές αυτού που συμβαίνει πραγματικά στο σώμα μας.

…Η άρνηση της ανάγκης σας να σταματήσετε να φροντίζετε κάποιον άλλο είναι ένα από τα εντονότερα στρες που μπορείτε να αντέξετε.

…Το στρες είναι αποτέλεσμα υπερβολικής πίεσης και αδυναμίας, ή υπερβολικά λίγων ανταμοιβών.

…Όπως η άρνηση μπορεί να σας αρρωστήσει, ο υγιής εγωισμός μπορεί να σας βοηθήσει να ανακτήσετε την καλή υγεία σας.”

“H ιδιοτέλεια, η μαλθακότητα και η εγωπάθεια μας οδηγούν σε μόνιμη απαρέσκεια. Ο υγιής εγωισμός κάνει ακριβώς το αντίθετο.

Βομβαρδιζόμαστε από διαφημίσεις σε εφημερίδες, περιοδικά και τηλεόραση που επικυρώνουν την αντίληψη ότι είναι θεόσταλτο δικαίωμα του ανθρώπου να περιμένει πως θα πάρει ότι θέλει, όποτε θέλει και σχεδόν χωρίς να καταβάλει ιδιαίτερη προσπάθεια. Με άλλα λόγια, αν δεν είμαστε πλούσιοι, όμορφοι και δε μας φθονούν οι φίλοι μας, έχουμε αποτύχει. Η άνετη και ευχάριστη ζωή θεωρείται αναφαίρετο διακαίωμα μας· όχι καθήκον απέναντι στον εαυτό μας.

…Η μονομερής επιδίωξη των απολαύσεων, όμως, μπορεί να σας αφήσει ένα κενό μέσα σας. Η τρυφηλότητα στερεί από τα θύματα της μια ζωή ουσίας. Γίνονται σκλάβοι των καπρίτσιων τους. Όταν όλες οι παροδικές επιθυμίες τους ικανοποιούνται προς στιγμή, παγιδεύονται από την πιο επικίνδυνη μορφή τρυφηλότητας: την ανάγκη να αποδείξουν ότι είναι καλύτεροι από οποιονδήποτε άλλον. Έχει εξαφανιστεί προ πολλού η αντίληψη του ανταγωνισμού με το γείτονα. Σήμερα, νέοι και γέροι επιθυμούν μια ζωή όμοια με εκείνη των ανθρώπων με μεγάλο πλούτο και φήμη, μια ζωή που ξεπερνά τα όρια της μεσοαστικής τους πραγματικότητας.

…Αυτή η νέα αντίληψη εγωισμού διακηρύσσει στον κόσμο ότι η τρυφηλότητα είναι η δίκαιη ανταμοιβή της αξίας ενός ατόμου.”

“Με τόσα παραδείγματα εγωκεντρισμού και μαλθακότητας, γιατί θεωρούμε απαραίτητο να υπερασπιστούμε τον εγωισμό; Όχι! Δεν υπερασπιζόμαστε τον εγωισμό αλλά τον υγιή εγωισμό, την αγάπη και φροντίδα για τον εαυτό όσων κουράστηκαν να αναλώνουν το χρόνο και την ενέργεια τους καλομαθαίνοντας τους άλλους. Για τον άνθρωπο που προσφέρει με αυταπάρνηση και η προσφορά του σπάνια αναγνωρίζεται, για όλους τους ανιδιοτελείς ανθρώπους που αρνούνται ότι βάζουν τον εαυτό τους στο περιθώριο, ο υγιής εγωισμός είναι ένα θεμελιώδες μέσο επιβίωσης. Το πρόβλημα είναι ότι αυτοί – οι άνθρωποι που πρέπει να δώσουν πολλά περισσότερα στον εαυτό τους – είναι εκείνοι που φοβούνται περισσότερο μήπως φανούν μαλθακοί ή άπληστοι.

… Γι’αυτόν ακριβώς τον άνθρωπο – αυτόν που φοβάται μη φανεί εγωιστής, αδιάφορος, τσιγκούνης ή αναίσθητος- ο υγιής εγωισμός είναι περισσότερο σημαντικός.

…Μιλάμε για μια υγιή, λογική προσέγγιση στην καθημερινή ζωή· για την απενεχοποιημένη έγνοια για τον εαυτό μας.”

“Χάνετε πέντε κιλά και αισθάνεστε υπέροχα. Χάνοντας το φόβο να λέτε “όχι” θα νιώσετε ακόμα καλύτερα.

Αρχίζοντας να επικεντρώνεστε στις αλλαγές που επιθυμείτε, θα επιλέξετε το ρυθμό που είναι ο καταλληλότερος για εσάς: Βήματα, Διασκελισμούς ή Άλματα.
Υποδείξεις, εναλλακτικές προτάσεις και παραδείγματα – αντί για άκαμπτους κανόνες – θα σας απελευθερώσουν, για να κινηθείτε σε ένα ρυθμό που ταιριάζει με την περίπτωση σας και τις προτιμήσεις σας.

Απλές πράξεις ανεξαρτησίας – Κάνοντας και την ελάχιστη αλλαγή, θα ανακαλύψετε μια δυνατή αλήθεια: ακόμη και οι μικρές αλλαγές κάνουν τη διαφορά, συχνά μέσα σε λίγες μόνο ημέρες.”

“Η πρόοδος απαιτεί επιμονή και χρόνο.
Μην πιέζετε τον εαυτό σας να κάνει τις αλλαγές σε μια νύχτα – μην πιέζεστε να είστε τέλειοι. Σε ότι αφορά τη διάλυση των ανθυγιεινών μοντέλων στις σχέσεις σας και σε άλλους τομείς, το λιγότερο μπορεί να είναι και το περισσότερο. Ορισμένες φορές, η απλή γνώση των συναισθημάτων μας είναι ο καλύτερος τρόπος για να γίνει η αλλαγή φυσιολογικά.”

“Είστε ένα έργο σε εξέλιξη. Χαρείτε τη βαθμιαία πρόοδο της ζωής σας.

Σύντομα θα ανακαλύψετε ότι, όποτε μιλάτε στους άλλους για τα συναισθήματα σας, άνθρωποι και καταστάσεις που θεωρούσατε αδιάφορους θα φανούν επιδεκτικοί στην επιρροή σας και θα σας συμπαρασταθούν πρόθυμα. Άλλοι άνθρωποι, ακόμη και εκείνοι που νομίζατε ότι δεν υποχωρούν ποτέ, ίσως αρχίσουν να αναλαμβάνουν κάποιους από τους ρόλους που στο παρελθόν νιώθατε υποχρεωμένοι να αναλάβετε εσείς.
Ενδέχεται επίσης να ανακαλύψετε ότι προβλήματα που φάνταζαν άλυτα υποχωρούν ακόμη και στην ελάχιστη αλλαγή στη συμπεριφορά ή τη στάση σας.
Οι αλλαγές που κάνετε θα πληθαίνουν και θα μεγαλώνουν, η μια μετά την άλλη· και κάποια μέρα, σε μια ήσυχη στιγμή, θα συνειδητοποιήσετε πόσο μακριά έχετε φτάσει. Ξαφνικά θα καταλάβετε ότι έχετε βρει μέσα σας το κουράγιο, τις αντοχές και τη δεξιότητα να σμιλέψετε μια ζωή αληθινά άξια να τη ζήσετε και ένα μέλλον γεμάτο ελπίδα και υποσχέσεις.”

“Σεβαστείτε την επιθυμία να κάνετε τη ζωή σας καλύτερη – ειδικά όταν οι άλλοι την περιγελούν. Αυτό είναι το κλειδί για τον υγιή εγωισμό και την ευτυχία.

…Όταν έχετε μέσα σας μια μεγάλη και φλογερή επιθυμία για αλλαγή, το μόνο που χρειάζεστε είναι λίγη καθοδήγηση και ενθάρρυνση και θα ανακαλύψετε ότι έχετε το σθένος να υψώσετε το ανάστημα σας στους πιο ισχυρούς σαμποτέρ σας – εκείνους που ήταν πάρα πολύ ευχαριστημένοι με την κατάσταση, εκείνους που ξέρουν πως, αν τα πράγματα αλλάξουν και γίνουν καλύτερα για εσάς, θα χάσουν τα προνόμια τους.

…Αν η επιθυμία να αλλάξετε τη ζωή σας είναι ισχυρότερη από την επιθυμία να είστε αρεστοί, τα βήματα που ετοιμάζεστε να κάνετε θα σας φανούν πολύ εύκολα και θα αναρωτηθείτε γιατί περιμένατε τόσο καιρό.”

Αποσπάσματα από το βιβλίο “Υγιής Εγωισμός” των Dr. Rachael Heller & Dr. Richard Heller – εκδόσεις Φυτράκη